"1944 Warszawo! Ruszył na cię wał pancerny/ Runął deszcz ognistych bomb/ Dzieci twoje, naród wierny/ Bronił ciebie ząb za ząb" - brzmi tekst, który w 1947 roku wyrył na głazie w lesie w Skawicy koło Zawoi 16-letni Józef Pacyga. Upamiętnienie to, podobnie jak inne napisy chłopaka utrwalane na okolicznych skałach były znane okolicznym mieszkańcom, ale - jak mówią pracownicy Muzeum AK - z czasem zaczęły zarastać i pozostawały zapomniane.
Kiedy po raz pierwszy usłyszałeś o Goralenvolk? - pytają mnie znajomi spoza Podhala, na fali zainteresowania filmem "Biała odwaga" Marcina Koszałki, wiedząc że urodziłem się w Zakopanem. - Już w dzieciństwie - odpowiadam.
Jest pierwsza oficjalna reakcja Związku Podhalan po premierze filmu "Biała odwaga" Marcina Koszałki. "Takich postaw niestety w czasie wojny było wiele, zarówno w Krakowie, jak i Warszawie" - piszą górale.
Marek Zawadzki, który ma certyfikat na występowanie jako biały miś na Krupówkach, zdenerwował się atakiem przebierańca na aktorkę, filmującą słynny deptak. Wsparły go Barbara Caillot i Aleksandra Karkowska, autorki książki o fenomenie białego misia z Krupówek.
W poniedziałek w krakowskim kinie "Kijów" odbyła się premiera filmu Marcina Koszałki "Biała Odwaga". A na początku marca obraz trafi do kin w całym kraju.
W budynku dawnego Hotelu Palace, który w czasie II wojny światowej był siedzibą niemieckiego gestapo, kończy się remont nowej filii Muzeum Tatrzańskiego. Budynek wraz z wnętrzami zostanie zaprezentowany 8 marca.
"20 lat jęczeliśmy pod polskim panowaniem, a teraz wracamy pod skrzydła wielkiego narodu niemieckiego" - tak przywódca Goralenvolku Wacław Krzeptowski witał w Zakopanem gubernatora Hansa Franka.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podjęło decyzję o zaprzestaniu organizacji wydarzeń upamiętniających Józefa Kurasia "Ognia" - podał w komunikacie resort.
Serwis SkyShowtime rozpoczyna produkcję własną w Polsce. Pierwszym jego lokalnym projektem będzie serialowa adaptacja etnokryminału "Śleboda" Małgorzaty Fugiel-Kuźmińskiej oraz Michała Kuźmińskiego. To współczesna rzecz o Podhalu z historią Goralenvolku w tle.
- Na Podhalu czuć lęk przed tym, co ludzie zobaczą na ekranie. Ale bez sensu obwiniać kogoś za czyny dziadków. Tak samo bez sensu jest przypisywanie uczestnictwa w akcji Goralenvolk całemu Podhalu, co często ma miejsce w naszym kraju - mówi Marcin Koszałka, reżyser filmu "Biała odwaga".
IPN nie był w żaden sposób zaangażowany w proces powstawania filmu "Biała odwaga" - takie oświadczenie wydał Instytut, równocześnie przyznając, że na prośbę twórców jeden z pracowników dokonał jego oceny.
W marcu do kin trafi film "Biała odwaga", przeciwko któremu protestowali członkowie rządu PiS, uważając, że obraz poruszający temat Goralenvolk nie powinien być dotowany z publicznych pieniędzy. Z obecnego rządu nikt nie zamierza protestować.
Spotkałem Alexa Dancyga - znanego z tego, że chce rozmawiać o trudnej historii. I szukać pojednania.
Umiał tak przygadać, że w pięty szło, ale nie były to nigdy uwagi o człowieku - że zły, głupi, fałszywy; lecz o tym, jak człowiek postępuje. Józef Krzeptowski, na którego wołano Ujek, czyli po góralsku wujek. Rodzinnie przyszyty do Wacka Krzeptowskiego, szefa Goralenvolk.
Gdyby Lenin choć w części był takim kretynem, jak go przedstawiono na filmie o Podhalu, bolszewicy nigdy nie doszliby do władzy, a Władimir Władimirowicz byłby dziś stajennym u Romanowów. Podobnie skretyniały szwejkowski Piłsudski nawet do więzienia w Magdeburgu by nie trafił, nie mówiąc już o Belwederze - Maciej Pinkwart dzieli się wrażeniami po dwukrotnym obejrzeniu filmu "Niebezpieczni dżentelmeni".
Na początku XX w. całkiem serio rozważano użycie balonów i lektyk, by wprowadzić udogodnienia dla turystów odwiedzających Tatry. Ale przełomu dokonał lwowski inżynier Walerian Dzieślewski, który przedstawił pierwszy projekt tatrzańskiej kolejki. Miała prowadzić wcale nie na Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.), tylko na leżącą nieopodal Świnicką Przełęcz.
- Łatwość, z jaką góralki oddają cnotę Janosikowi w filmie Agnieszki Holland i Kasi Adamik, szkaluje dobre imię kobiet na Podhalu - uznał Marcin Zubek, prezes zakopiańskiego oddziału Związku Podhalan.
Kraina Hont w południowej Słowacji kryje w sobie wyjątkowe, nieodkryte przez wielu perły - miejscowości Bańska Szczawnica, Lišov czy Święty Anton. To jednak uzdrowiskowe Dudince zdobywają coraz większą popularność wśród turystów, głównie za sprawą oferowanych zabiegów leczniczych czy... 257 słonecznych dni w ciągu roku.
Gdy wspominamy Tytusa Chałubińskiego, pierwszym uczuciem jest zazdrość. Tatry jego czasów to dzika, bezludna kraina, a wyprawy górskie... Tak, to były prawdziwe wyprawy.
We wsi Niedzica na Spiszu stoi piękny zamek pamiętający węgierskie czasy, a w XXI wieku ludzie wciąż dowiadywali się o zarządzeniach miejscowej władzy od bołgorza, czyli dobosza. Obchodził on całą wieś, waląc w bęben.
Był 15 lipca 1809 r., godzina ósma wieczorem. Ignatz Franz Gärtler de Blumenfeld przyczaił się u wylotu Doliny Chochołowskiej pod Siwą Skałą. Rauberbanda - czyli banda zbójców - bawiła się przed pobliskim szałasem.
Losy partyzantów z Gorców są splątane bardziej, niż się wielu wydaje. "Ogień" kazał zabić "Łazika" za zamordowanie kupców. A podczas wykonywania egzekucji na "Łaziku" "ogniowcy" rozstrzelali grupę Żydów ocalałych z Holocaustu - opowiada Jerzy Wójcik, autor książki "Oddział".
Na przełomie lat 60. i 70., była taka akcja dziennikarzy warszawskich, namawiająca turystów, by nie jeździli do Zakopanego, tylko np. w Karkonosze. Zakopiańczycy irytowali się, że w kolejkach po chleb i kiełbasę zwyczajną stoją rzesze turystów i zjadają to, co się należało mieszkańcom - mówi Maciej Pinkwart, autor książki "Mit Zakopanego i mity zakopiańskie", pierwszy kustosz Muzeum "Atma".
Przed Międzynarodowym Sądem Rozjemczym w Grazu 13 września 120 lat temu zakończył się spór pomiędzy księciem Christianem Hohenlohem a hrabią Władysławem Zamoyskim. W sporze między Węgrami a Galicją przyznano niemal wszystkie ziemie stronie polskiej.
Stanisław Witkiewicz - malarz i Franciszek Mączyński - architekt - choć wspólnie pracowali nad budową siedziby Muzeum Tatrzańskiego - mieli nieco inne plany co do tego, jak powinien wyglądać budynek. W efekcie szybko zaczęło dochodzić między nimi do nieporozumień. Niewykluczone, że główny gmach w takiej formie jak obecnie nigdy by nie powstał, gdyby nie... Bronisława Dłuska, siostra Marii Skłodowskiej-Curie.
Ktoś zniszczył dokumenty Andrzeja Guta-Mostowego sprzed 1989 r. - ujawnia "Tygodnik Podhalański", który pochylił się nad aktami paszportowymi polityka. W PRL wyjeżdżał on do pracy w Szwecji. W tych czasach był również cinkciarzem.
Muzeum Tatrzańskie pozyskało ponad 16 mln zł na renowację budynku dawnej siedziby Gestapo i przygotowanie ekspozycji. Nowe muzeum mieszczące się w hotelu Palace ma zostać otwarte w połowie przyszłego roku.
W Muzeum Tatrzańskim w Zakopanem czynna jest wystawa pt. "Zilustrowane Tatry", na której prezentowane są rysunki tworzone na potrzeby różnych wydawnictw opiewających piękno Tatr. Prace powstawały w okresie od początku XIX wieku do I wojny światowej.
W niedzielę władze Zakopanego odsłonią pomnik poświęcony podhalańskim ochotnikom, którzy sto lat temu wzięli udział w zbrojnych walkach o przyłączenie Górnego Śląska do Polski. O programie zbliżających się uroczystości pod Giewontem poinformowały władze miasta na konferencji prasowej.
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
